چند نکته در ارتباط با مفطرات روزه
هرگاه روزهدار عمداً و از روی اختیار کاری که روزه را باطل میکند انجام دهد روزهی او باطل میشود و چنانچه از روی عمد نباشد، مثل این که پایش بلغزد و در آب فرو رود، یا از روی فراموشی غذا بخورد، یا به زور چیزی در گلوی او بریزند روزهاش، باطل نمیشود و تفاوتی هم بین اقسام روزه از واجب، مستحب، ماه رمضان و غیره نیست.
توجه:
هرگاه روزهدار خودش بر اثر اکراه دیگری مرتکب مفطری شود (و به عبارت دیگر مجبورش کنند که خودش افطار کند، مثلاً به او بگویند اگر غذا نخوری ضرر جانی یا مالی به تو میزنیم و او خودش برای جلوگیری از ضرر، غذا بخورد) روزهاش باطل میشود.
اگر روزهدار سهواً یکی از کارهایی را بکند که موجب باطل شدن روزه است و سپس به خیال این که روزهاش باطل شده، عمداً بار دیگر یکی از آن کارها را انجام دهد، روزهی او باطل میشود.
هرگاه کسی شککند مفطری انجام داده است یا نه، مثلاً غبار غلیظی که وارد دهان شده آن را فروبرده است یا نه، یا آبی که داخل دهان کرده بیرون ریخته یا نه، روزهاش صحیح است.
۸. کفارهی افطار عمدی روزهی ماه مبارک رمضان
۱. وجوب کفاره و موارد آن
الف) هرگاه در ماه مبارک رمضان کارهایی که روزه را باطل میکند را از روی عمد و اختیار و بدون عذر شرعی انجام دهد، علاوه بر این که روزهی او باطل میشود و قضا دارد کفاره نیز بر او واجب است اعم از این که هنگام انجام مفطر، عالم به وجوب کفاره باشد یا نه.
توجه:
اگر فردی به خاطر عذری احتمال دهد که روزهی ماه مبارک رمضان بر او واجب نیست و به همین دلیل روزه نگیرد ولی بعداً معلوم شود که روزه بر او واجب بوده، علاوه بر قضا، کفاره هم بر او واجب است. (صرف احتمال عدم وجوب روزهی ماه مبارک رمضان برای افطار کافی نیست). بلی اگر افطار به علت ترس از ضرر باشد و ترس هم منشأ عقلایی داشته باشد کفاره ندارد، ولی قضا بر او واجب است.
اگر به سبب بی اطلاعی از حکم شرعی، کاری را انجام دهد که روزه را باطل میکند،مثل این که نمیدانست سر زیر آب کردن روزه را باطل میکند و سر زیر آب کرد، روزهاش باطل است و باید آن را قضا کند، ولی کفاره بر او واجب نیست.
اگر به جهتی باطل کردن روزه برای او جایز یا واجب شود، مانند این که او را مجبور کنند کاری که روزه را باطل میکند انجام دهد، یا برای نجات جان غریق خود را در آب بیندازد، در این صورت، کفاره بر او واجب نیست، ولی باید قضای آن روز را به جا آورد.
ب) اگر چیزی از اندرون روزهدار به دهان او برگردد، نباید آن را دوباره فرو برد، و اگر عمداً فرو ببرد قضا و کفاره بر او واجب است.
ج) اگر روزهدار به گفتهی کسی که میگوید مغرب شده و اعتماد به گفتهی او نیست، افطار کند و سپس بفهمد که مغرب نبوده، قضا و کفاره بر او واجب میشود.
د) هرگاه روزهدار در ماه رمضان با همسر خود که روزهدار است جماع کند و زن نیز به آن راضی باشد بر هر یک از آنان حکم افطار عمدی جاری است و علاوه بر قضا، کفاره هم بر هر دو واجب است.